XIGASHO BBC SOMALI
Doon ku mushaaxe u dhashay dalka Venezuela oo lagu magacabaabo Adrian Simancas ayaa waxaa liqay nibiri isaga oo ku dul mushaaxaya biyaha Gacanka Magellan ee daanta bari ee waddanka Chile.
Adrián, oo 23 jir ah, ayaa ku dul sabbaynayay biyaha furan iyaga oo saaran dooni yar, waxaana la socday aabbihiis Dall Simancas, markii arrinka lama filaanka ah uu dhacay.
“Waxaan dareemay wax iiga dhacay dhabarkayga, igu soo dhawaaday oo i mukhuursiiyay badda,” ayuu Adrián u sheegay BBC. “Indhahayga waan xidhay, markii aan mar kale furay waxaan ogaaday inaan ku jiray afka xuudka.”
Aabbihiis Adrián, oo 49 jir ah, ayaa kaamirad ku rakibay gadaasha doonida mushaaxa si uu u duubo hirarka soo kacaya inta ay socdaan.
Markii dhacdadaasi dhacday, wuxuu maqlay dhawaaq ka dambeeya isaga.
“Markii aan dib u jeestay, ma aanan arkin Adrián. Waan ka walwalsanaa hal ilbiriqsi ilaa aan arkay isaga oo ka soo baxay badda. Kadibna waxaan arkay wax, waxaana u maleynayay inay tahay nibiri sababo la xiriira cabbirkeeda,” ayuu yidhi Dall.
Adrián wuxuu aaminsan yahay inuu ku jiray caloosha nibiriga qiyaastii saddex ilbiriqsi.
“Waxay igu qaadatay ilbiriqsi inaan ogaado inaan ku jiray afka wax, waxaan u maleynayay inay i cuni doonto, oo waxu yahay Orca ama canaasir bad,” ayuu ka isaga oo xusaya waayo-aragnimadiisa aan macquulka ahayn.
“Markii aan bilaabay inaan dareemo inaan soo kacayo, waxay igu tuurtay afkeeda. Waxaan soo kacay laba ilbiriqsi, ugu dambeyntiina markii aan gaadhay dusha badda, waxaan ogaaday in aanay i cunay, oo ayna ahayn wax dile [ugaadhsanaya].”
Markii aabaha iyo wiilkiisu ay ka soo guureen Venezuela yimaadeenna Chile toddoba sano ka hor si ay nolosha u raadsadaan fursad wanaagsan, ma aysan ogeyn in ay la kulmi doonaan dhacdadaas gaarka ah ee dabiiciga ah ee badda fog ee Patagonian ee Chile.
“Waxay ahayd kulanka duurjoogta ee mid ka mid ah meelaha ugu xaaladda darran ee dhulka,” ayuu Adrián ka sheekeeyay waayo-aragnimadiisa.
“Waxaan ka fikiray suurtagalnimada ku badbaadidda caloosha nibiriga. Waxaan isweydiiyay maxaan sameyn lahaa haddii ay i cuni lahayd, maadaama aanan awoodin inaan iska caabiyo si aan uga hortago. Waqtigaas, wayba i liqdayba, markaa waxay noqotay inaan ka fikiro waxa xiga.
“Waxaan ka baqay wax yar haddii aan awoodi lahaa neefta in aan isku hayo, maxaa yeelay ma aanan ogeyn sida qoto dheer aan ugu jiray gudaheeda, waxaana dareemay inay waqti badan igu qaadanayso inaan soo baxo.”
Markii Adrián uu gadaal ka daawaday muuqaalka uu aabihiis ka duubay, wuxuu ogaaday sida Nibiriga ay u ahayd mid aad u weyn:
“Ma aanan arkin markii dhabarkayga noolahani ay ka soo muuqatay. Laakiin waan maqlay. Taas ayaana I cabsi galisay.”
“Laakiin markaas, markii aan daawaday muuqaalka, waxaan ogaaday in dhab ahaantii horteyda kasoo muuqatay iyadoo cabirkaas weyn ah. Haddiise aan arki lahaa, waxay u badantahay in ay aad iisii cabsi gelin lahayd”
Adrián wuxuu xoojinayaa in khibraddan, uu ku tilmaamay “fursad labaad,” oo [nolosha ah] aysana kaliya ku saabsanayn badbaadidiisa, laakiin sidoo kale ku saabsan tahay fikirka.
“Waxay i siisay fursad aan ka fikiro waxa aan sameyn lahaa si ka wanaagsan iyo sida aan uga faa’iideysan lahaa khibraddan iyo sida aan u soo dhaweyn lahaa. Ma aha kaliya inaan arko sida wax wanaagsan uga soo bixi karo wax xun, laakiin sidoo kale inaan u arko waxa ay tahay, taasoo ah khibrad gaar ah, la kulmidda duurjoogta ee meel ku dhow dhammaadka dunida.”
‘Maangalba ma aysan ahayn in ay liqdo’
Roched Jacobson Seba, madaxweynaha Instituto Vida Livre, oo ka shaqeeya ilaalinta nooloha ee Brazil, ayaa u tilmaamay kulanka Adrián “shil.”
Nibiriga dhabarka weyn ee noocan ah waxay leeyihiin cune dhuuban “oo cabbir ahaan u eg tuubada guriga,” kuwaas oo loogu oo u samaysan liqista kalluunka yar yar iyo shimbiska, ayuu yidhi Roched Jacobson Seba, oo ka shaqeeya ilaalinta noolaha ee Brazil, isagoo u sheegay BBC.
“Jismiyan ma awoodaan inay liqaan walxaha waaweyn sida doomahaan yaryar, taayirrada, ama xitaa kalluunka waaweyn sida tuna,” ayuu yiri.
“Ugu dambeyntii, nibiridu waxay soo tuftay doonida yar sababtoo ah jismiyan waa mid aan suurtogal ahayn inay liqdo.”
Noolahaan ayaa si lama filaan ah u maagtay Adrián, sida uu sheegay Mr. Seba.
“Nibirigu waxay u badan tahay inay cunaysay xayn kalluun ah markii si aan ula kac ahayn ay u qaadatay doonyartaan iyada uu socotay cuntadeeda.”
“Markay Nibiridu si degdeg ah ugu soo baxaan banaanka iyagoo quud doon ah, waxay si aan ula kac ahayn u ugu dhici ama u liqi karaan walxaha ku jira waddadooda.”
Wuxuu ka digay in kulankani uu ahaa “xusuusin muhiim ah” si looga fogaado isticmaalka agabyada yar, ama doonyaha aan codka lahayn meelaha nibirigu ku dabaashaan.
Doonyaha loo isticmaalo daawashada waluusha iyo cilmi-baarista waa in had iyo jeer mishiinnadooda shideen, ayuu sheegay, maadaama dhawaaqoodu uu ka caawinayo noolahani inay ogaato jiritaankooda.
XIGASHO BBC SOMALI
